Skrzynia biegów - automatyczna czy manualna?

2016-09-06

Ze zwolennikami skrzyń automatycznych i manualnych jest jak z fanami silników benzynowych i diesli – przekonanie ich do innych możliwości bywa bezcelowe. Nie będziemy więc opowiadać się za żadną ze stron, która skrzynia biegów jest lepsza. W niniejszymi artykule postaramy się wskazać ich wady i zalety.

Skrzynia manualna – czy warto pozostać jej wiernym?

W Polsce, jeszcze niedawno, można było spotkać niemal wyłącznie samochody z manualną skrzynią biegów, traktujemy je więc bardzo często jako naturalny wybór przy kupnie samochodu. Na takich skrzyniach biegów uczymy się też nauki kierowania pojazdem. Zasada działania to ręczna zmiana biegów na wyższe, w zależności od zwiększających się obrotów silnika, a także ich umiejętna redukcja, w sytuacji zmiany prędkości na niższą, co umożliwia płynną jazdę. Jak zmieniać biegi w samochodzie? Tak, aby silnik wykonywał możliwie najmniejszy wysiłek. Do atutów manualnej skrzyni biegów zwolennicy zaliczają możliwość większej kontroli nad pracą samochodu i przebiegiem jazdy, co jednak wymaga większych umiejętności i wyczucia, które większość kierowców wykształca dopiero po latach, a koszt wymiany skrzyni biegów do najmniejszych nie należy. Jeśli jednak umiemy właściwie i oszczędnie eksploatować samochód, okaże się, że manualna skrzynia biegów może służyć bezawaryjnie latami, a koszty wymiany długo nie będą nas dotyczyć. Manualna skrzynia biegów polecana jest młodym kierowcom, którzy nie są w ogóle oswojeni z obsługą samochodu, wedle zasady, że „łatwiej przesiąść się w razie potrzeby z manualnej skrzyni biegów na automat, niż odwrotnie.”

Samochód z automatyczną skrzynią biegów

Podstawową zaletą automatycznej skrzyni biegów jest to, że nie musimy jej praktycznie w ogóle obsługiwać. Ma to niebagatelne znaczenie w miejskich korkach, gdzie ciągła zmiana biegu na wyższy i jego redukcja może być uciążliwa. Automat nie wymaga obsługi i użycia sprzęgła, a komfort  prowadzenia samochodu znacznie wzrasta, szczególnie w mieście. Można zatem uznać, że jest to również plus dla młodych kierowców, którzy chcą od początku jeździć automatem, gdyż  całą swoją uwagę mogą skupić na drodze, co zwiększa bezpieczeństwo jazdy. Zmiana biegów w skrzyni automatycznej odbywa się samoistnie, a samochód optymalizuje zmianę do obrotów silnika. Nie wymaga to od nas praktycznie żadnych umiejętności, poza zapamiętaniem kilku prostych zmian pozycji biegów w momencie rozpoczęcia i zakończenia jazdy oraz zasad prowadzenia samochodu. Przede wszystkim musimy pamiętać, aby zmiany pozycji P (pozycja oznaczająca parkowanie) R (bieg wsteczny) ,D (Drive - jazda) odbywały się wyłącznie przy zatrzymaniu samochodu. Nie należy również jednocześnie wciskać hamulca i gazu, co bywa nawykiem kierowców „manuali” (wynikającym z przyzwyczajenia do operowania sprzęgłem i gazem). Przed wyborem automatycznej skrzyni biegów musimy też wiedzieć o kilku jej wadach. Przede wszystkim odnotujemy nieco większe spalanie, jest to widoczne w starszych wersjach automatów. Musimy też pamiętać, że skrzynie automatyczne są w większości mniej awaryjne niż manualne, ale w momencie awarii koszt naprawy lub wymiany jest o wiele wyższy. Wybierając automat, miejmy też na uwadze, że istnieje kilka rodzajów skrzyń. Do wyboru mamy „klasyczny automat”, skrzynię dwusprzęgłową DSG, przekładnię bezstopniową oraz zautomatyzowaną. Nasz wybór powinniśmy dostosować przede wszystkim do naszych potrzeb i stylu jazdy.

A może półautomat?

Do dyspozycji kierowców pozostają jeszcze samochody z półautomatyczną skrzynią biegów, czyli takiej, w której zmiany biegów dokonuje się jak w skrzyni manualnej, czyli drążkiem lub łopatką przy kierownicy, ale nie wymaga to użycia sprzęgła. Na pewno takie rozwiązanie można polecić kierowcom, którzy są przyzwyczajeni do zmieniania biegów i lubią mieć kontrolę nad pracą samochodu, ale chcą sobie ten proces ułatwić. Z drugiej strony klasyczny automat jest dla nich nudnym ułatwieniem.

Automat czy manual?

Tak jak wspomnieliśmy, wybór zależy od indywidualnych preferencji, zasobności portfela, umiejętności i stylu jazdy. Agresywna jazda i duże obciążenie silnika zdroworozsądkowo powinna nas skłaniać do wybory automatu, ponieważ samochód sam wybierze optymalny bieg, jednocześnie uniemożliwi nam wchodzenie na wysokie obroty. Natomiast jeśli nie chcemy zdawać się na systemy zainstalowane w samochodzie i wolimy zdać się na swoje umiejętności przy bardziej dynamicznej jeździe warto pozostać przy manualu. Jak widać w tym przypadku wszystko zależy od indywidualnych preferencji. Warto też zastanowić się ile czasu spędzamy na swobodnej jeździe, a ile w uciążliwej dla posiadaczy manualnych skrzyni korkach.

Jeśli kupujemy nowy samochód, musimy liczyć się z faktem, że wśród pewnych marek aut odchodzi się od skrzyni manualnych na rzecz nowoczesnych automatów. Na rynku wtórnym natomiast, dużo ciężej znaleźć dobrze utrzymany automat, tym bardziej skrzynię dwusprzęgłową, nasz zakup będzie więc uzależniony od tego, jakie oferty znajdziemy w wybranym przedziale cenowym. Przy wyborze samochodu znacznie ważniejsza powinna być dla nas informacja jak dana skrzynia biegów spisuje się w określonych modelach samochodów co pozwoli nam na optymalizacje kosztów eksploatacji naszych czterech kółek.